ხელისუფლებამ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მაცხოვრებელი ხალხის საქართველოს ერთიან სივრცეში ინტეგრაციის მიზნით სახელმწიფო სტრატეგია შეიმუშავა. მთავრობაში აცხადებენ, რომ აღნიშნულმა დოკუმენტმა მნიშვნელოვნად უნდა შეუწყოს ხელი დეოკუპაციის პროცესს და აფხაზეთის და სამხრეთ ოსეთის ტერიტორიაზე მაცხოვრებლებს უნდა მისცეს შანსი ისარგებლონ ყველა სიკეთით, რაც დანარჩენი საქართველოს მოსახლეობისთვის არის ხელმისაწვდომი.
ხელისუფლებაში მტკიცედ სჯერათ, რომ ეს სტრატეგია ადრე თუ გვიან შედეგს აუცილებლად მოიტანს და საერთაშორისო თანამეგობრობის ძალისხმევით რუსეთს უკან დახევა მოუწევს.
დღევანდელ ინტერვიუში გაიგებთ, რა შეიცვალა 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის შემდეგ კონფლიქტური რეგიონების პრობლემის გადაჭრის მხრივ და რა ახალი პრობლემები თუ პერსპექტივები გამოჩნდა;
რა შეიძლება გახდეს იმის გარანტია, რომ საქართველოს ხელისუფლების მცდელობა კონფლიქტურ რეგიონებში ცხოვრების პირობების გაუმჯობესებისთვის დახარჯული ფული წყალში კიდევ ერთხელ არ აღმოჩნდეს წყალში გადაყრილი;
უნდა გვქონდეს თუ არა ევროპის იმედი და არის თუ არა გადაჭარბებული როგორც იმედი, ისე უიმედობა ევროკავშირის ქვეყნების მიმართ;
შეიცვალა თუ არა ამერიკის შეერთებული შტატების დამოკიდებულება საქართველოს მიმართ - რადიოჟურნალ „მთელი კვირის" სტუმარია საქართველოს სახელმწიფო მინისტრი რეინტეგრაციის საკითხებში თემურ იაკობაშვილი.
- თქვენი შეფასებით, რა შეიცვალა 2008 წლის აგვისტოს რუსეთ საქართევლოს ომის შემდეგ, რაც იმის მანიშნებელი იქნება, რომ რეინტეგრაციის პროცესი საქართველოში უკეთესობისკენ არის წასული?
- მე ვერ გეტყვით პროცესი უკეთესობისკენ არის თუ უარესობისკენ წასული - მთავარია რომ შეიცვალა მთლიანად პარადიგმა ამ კონფლიქტთან მიმართებაში. მე ვფიქრობ, რომ პარადიგმის ცვლილება ეს არსი ის, რის საფუძველზეც მოხდება საქართველოს დეოკუპაცია და შემდეგ რეინტეგრაცია. ანუ რა მაქვს მხედველობაში: ადრე ჩვენ რას ვფიქრობდით ერთია, მაგრამ საერთაშორისო თანამეგობრობა, ჩვენი უცხოელი კოლეგები, მეზობლები, მეგობრები და ჩვენ ქვეყნის მოსახლეობის გარკვეული ნაწილიც თვლიდა, რომ ძირითადად ეს არის ქართულ-ოსური და ქართულ-აფხაზური კონფლიქტი; რომ ეს არის შიდა კონფლიქტი, სადაც რუსეთს, მიუხედევად იმისა, რომ ზოგჯერ ცუდად იქცევა, აკისრია მშვიდობისმყოფელის როლი, აკისრია შუამავლის როლი და ასე შემდეგ.
აგვისტოს იმის შემდეგ შეიცვალა ეს პარადიგმა და ყველამ დაინახა, რომ ძირითადად ეს კონფლიქტები არის საქართველო-რუსეთის კონფლიქტი, სადაც რუსეთის ფედერაცია ამ წლების განმავლობაში იყენებდა სეპარატიზმს და სეპარატისტებს ქართული სახელმწიფოებრიობის წინააღმდეგ. ჩვენ ვამბობთ, რომ ეს არის ერთი ძირითადი კონფლიქტი ორ სხვადასხვა რეგიონში და ამ დიდი კონფლიქტის ინსტრუმენტი გახდა სეპარატიზმი და სეპარატისტები რეგიონში. ამდენად, სწორი დიაგნოზის დასმა არის როგორც მინიმუმ აუცილებელი პირობა, რომ მერე ეს ავადმყოფობა განიკურნოს.
- ანუ, ამ დიაგნოზის დასმის საშუალება მოგვცა აგვისტოს ომმა?
- კი, ანუ რა შეიცვალა - ჩემი აზრით შეიცვალა ყველაზე მნიშვნელოვანი, შეიცვალა ეს პარადიგმა. ეს არის საერთაშორისო კონფლიქტი საქართველოსა და რუსეთს შორის.
- საქართველოს მთავრობის შემუშავებული სტრატეგია ოკუპირებული ტერიტორიების მიმართ - არის თუ არა ეს დოკუმენტი დე-ფაქტო ხელისუფლებების ან რუსეთის მთავრობის წარმომადგენლებთან შეთანხმებული?
- შეთანხმებული ვერ იქნება - განსაკუთრებით ოკუპანტთან. ამავე დროს ის ვერ იქნება შეთანხმებული საოკუპაციო ძალების მარიონეტულ რეჟიმებთან, რომლებსაც ახალ სტრატეგიაში ჩვენ ვუწოდებთ „მმართველ ძალაუფლებას". ვერ იქნება შეთანხმებული ცნობილი მიზეზების გამო. მაგრამ, ამასთან ერთად, აზრები, რომლებიც არის ასახული ამ სტრატეგიაში არ არის მხოლოდ ჩვენი ნააზრევი. ბოლო 8 წლის განმავლობაში რაც კი ყოფილა ე.წ. „ქართულ-აფხაზური" შეხვედრაბი და იქ რა თემებიც ყოფილა განხილული, რაზეც ყოფილა კონსენსუნსი და ორივე მხარის დაინტერესება - ყველა ეს თემები ამოვიღეთ და ჩვენ გავხადეთ სახელმწიფო პოლიტიკის ნაწილი. ამდენად, ე.წ. ownership - ანუ ავტორობა ამ დოკუმენტისა არის ჩვენი, მაგრამ დოკუმენტში გამოყენებული აზრების პატრონები არიან აგრეთვე ის არასამთავრობო ჯგუფები, რომლებიც უკვე ბოლო წლების განმავლობაში ამ საერთო შეხების წერტილებს ამუშავებდნენ. ამდენად, მე ვფიქრობ, რომ დოკუმენტში არაპირდაპირ არის ასახული ყველა ის საერთო ინტერესები, რომლებიც ჩვენს საზოგადოებებს აწუხებს.
- ანუ, ამ დოკუმენტის შემუშავებისას არ არის ჩართული დე-ფაქტო ხელისუფლებები და რუსეთის წარმომადგენლები, როგორც ხდებოდა ხოლმე იგივე ხუთმხრივი შეხვედრების დროს გარკვეულ საკითხებზე საერთო აზრის მიღწევა?
- არა, ასეთი არაფერია. ეს არის ჩვენი სახელმწიფოს პოლიტიკა, ეს არის ჩვენი დოკუმენტი. რაღა თქმა უნდა, რუსეთს სულ არ მოსწონს, რომ მას ეძახიან ოკუპანტს და სულაც არ მოსწონს იგივე შამბას, რომ მას ეძახიან ოკუპირებულს, მაგრამ ეს არ ცვლის არსს. ამიტომ, ჩვენ ვიფიქრეთ და დოკუმენტი შევქმენით ისე, როგორც ჩვენ მიგვაჩნია. ეს არის გულახდილი დოკუმენტი. ყველაფერს თავისი სახელი ჰქვია და იმის გამო, რომ ვიღაცას არ ეწყინოს და გული არ ეტკინოს, ამიტომ ჩვენ შევცვალოთ ტერმინოლოგია - არასწორი იქნება. მე ვფიქრობ, რომ ეს სწორედ ის ტერმინოლოგიაა, რომელიც უნდა დამკვიდრდეს საერთაშორისო დონეზეც.
- სუფთა პრაგმატული თვალსაზრისით, აქვს კი აზრი ამ დოკუმენტის მიღებას, როდესაც არც სეპარატისტული რეჟიმები, არც რუსეთის მთავრობის წარმომადგენლები არავითარ მოპალარაკებებზე არ მოდიან და აფხაზეთს და „სამხრეთ ოსეთს" მხოლოდ და მხოლოდ დამოუკიდებელ სახელმწიფოებად განიხილავენ? ცალკე აღებული, თუნდაც კარგი სტრატეგია, შედეგის მომტანი იქნება?
- ჯერ ერთი, ეგრე არ არის, რომ „მოლაპარაკებებზე არ მოდიან". მოდიან სხვადასხვა ფორმებით. ჩვენ თუ ყველაფერზე ტელევიზორში არ ვლაპარაკობთ, ეს არ ნიშნავს რომ მოლაპარაკებები არ გვაქვს. მეორე - ორი ძირითადი თემა, რაც ყველაზე უფრო პრობლემატურია ამ შემთხვევაში დაინტერესებული მხარეებისთვის - სტატუსის საკითხი და უსაფრთხოების საკითხი, ჩვენ ამ სტრატეგიის გარეთ გავიტანეთ. ვთქვით, რომ სტატუსზე ლაპარაკი, საქართველოს შემადგენლობაში თუ რა სტატუსი ექნება აფხაზეთს, ეს არის იმის პარალელური ან შემდგომი პროცესი, როცა დაიწყება ლტოლვილების და დევნილების დაბრუნება. იმიტომ რომ, აფხაზეთს, როგორც ტერიტორიულ ერთეულს, ჰყავს 2 ტიპის მოსახლეობა: 1. ვინც იქ ცხოვრობს და 2. ვინც იქიდან გამოაგდეს. როგორ შეიძლება მის მომავალზე ვილარაკოთ, რომ ვუსმინოთ მხოლოდ ერთ ნაწილს. ორივეს უნდა მოვუსმინოთ. აქედან გამომდინარე, სტატუსის თემა ამ მიმართულებით შეიძლება იქნას განხილული. უსაფრთხოება კი უკავშირდება დეოკუპაციას, ვინაიდან იქ არის რუსეთის საოკუპაციო ჯარი და უსაფრთხოებაზე ყველანაირი საუბარი ჩვენი მხრიდან იქნებოდა ძალიან სასაცილო. ეს არ არის ჩვენი უწყების თემა, ეს არის საერთაშორისო საკითხი, საგარეო საქმეთა უწყების თემაა, ვინაიდან რუსეთი არის სხვა ქვეყანა. სტრატეგია კი შიდა დოკუმენტია და საქართველოს ეხება. დეოკუპაცია კი არის საერთაშორისო ურთიერთობების თემა. ამდენად, უსაფრთხოება და სტატუსი ამ სტრატეგიის ნაწილი არ არის. ყველა სხვა საკითხი კი, მიმაჩნია რომ არის ადამიანის კეთილდღეობაზე ორიენტირებული და თუ მათ არ სურთ რომ სოხუმელმა მიიღოს ნორმალური განათლება, ჯანდაცვა, ჰქონდეს ნორმალური გადაადგილების საშუალება, ჰქონდეს სავაჭრო ეკონომიკური ურთიერთობები და ასე შემდეგ, ეს მაშინ არის მათი არჩევანი. არა მგონია, რომ ეს არჩევანი მისაღები იყოს ხალხისთვის. ადრე თუ გვიან ეს ხალხი თავის სიტყვას იტყვის და ძალიან გაუჭირდებათ 21-ე საუკუნეში იმავე ტიპის ბერლინის კედლების აშენება, როგორც ეს გააკეთეს საბჭოელებმა მეორე მსოფლიო ომის დროს.
- თუ არის იმის შანსი რომ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე მართლაც მაცხოვრებელმა ხალხმა გადაწყვიტოს მაგ ტერიტორიების ბედი და არა რუსეთის მთავრობამ, ან თუდაც ერთმა მუჭა სეპარატისტებმა? რეალურად ესენი ხომ კონტროლს არ თმობენ?
- ამიტომაც ვამბობთ, ადგილობრივი მაცხოვრებლები არ გადაწყვეტენ, მაგრამ მათ გარეშე არ უნდა გადავწყვიტოთ. ჩვენ ხომ რუსებს არ დავემსგავსებით, რომ წავიდეთ, დავიპყროთ და მერე მათ მაგივრად მივიღოთ გადაწყვეტილებები. ჩვენ მიგვაჩნია, რომ პრინციპი არის სწორი. პრინციპი არის ასეთი, რომ ეს ხალხი უნდა დაბრუნდეს სახლში და არა მარტო ეთნიკურად ქართველები. არ დაგავიწყდეთ, რომ 30 000 ეთნიკურად აფხაზია აფხაზეთიდან წასული, ასევე ბერძნები, ებრაელები, რუსები და სხვა ერის წარმომადგენლები. ქართველები ყველაზე მეტია წასული, რადგან ქართველების ეთნიკური წმენდა ჩატარდა. ეს ხალხი უნდა იყოს ამ გადაწყვეტილების მიმღები. რა თქმა უნდა, ეს შესაძლებელი იქნება მხოლოდ მას შემდეგ, რაც საოკუპაციო ჯარები გავლენ. მაგრამ პრინციპი - ჩემი აზრით სწორია, რომ ეს გადაწყვეტილება უნდა იქნას მიღებული მხოლოდ და მხოლოდ ამ ხალხთან ერთად.
- მსგავსი შეთავაზებები, რაც ახლანდელ სტრატეგიაშია, აფხაზეთის და „სამხრეთ ოსეთის" მოსახლეობას ერთიანი საქართველოს შემადგენლობაში ჩართვას სთავაზობდა საქრთველოს მთავრობა აგვისტოს ომამდეც. კიდეც იყო იქაური მოსახლეობის კეთილდღეობისთვის გარკვეული ნაბიჯები გადადგმული. მაგალითად, ქურთაში საავადმყოფო აშენდა, რომელსაც ოსი ეროვნების მოსახლეობა აკითხავდა კიდეც. კოდორში გზა გაკეთდა საქართველოს ხელისუფლების მიერ... აგვისტოს ომის შედეგად კი ეს ყველაფერი წყალში გადაყრილი აღმოჩნდა. იგივე რომ არ მოხდეს ამ შემთხვევაშიც - საქართველოს ხელისუფლებამ ზრუნვა გამოიჩინოს, დახარჯოს ფული და შემდეგ ეს ყველაფერი კვლავ წყალში გადაყრილი არ აღმოჩნდეს, ამის გარანტია არსებობს?
- წყალში არგადაყრის ერთადერთი გარანტია არსებობს და მას სახელად ჰქვია ნატო. საქართველო უნდა შევიდეს ნატოში, რომ მერე არავინ არ გაბედოს ასეთი რამეების კეთება. რაც არ ნიშნავს, რომ ჩვენ, როგორც გამოგდებულ სუვერენს არა გვაქვს ვალდებულება იქ დარჩენილ მოსახლეობასთან მიმართებაში. ჩვენ ეს ვალდებულებები გვაქვს - ისინი ჩვენი ხალხია. რა მნიშვნელობა აქვს, მათ საქართველოს მოქალაქეობა აქვთ თუ არა. ვფიქრობ, სწორიც არის ჩვენი მხრიდან მათზე ზრუნვის გამოჩენა.
ცოტა ცუდი შედარებაა, მაგრამ თუ შენი ბავშვი ცუდად იქცევა, მას სახლიდან ხომ არ აგდებ და ხომ არ იძახი - „მორჩა, ეს ჩემი ბავშვი აღარ არის?" არსებობს სხვადასხვა მეთოდოლოგია. ვიღაცას ჰგონია, რომ უნდა სცემო. როგორც წესი, ითვლება რომ არ უნდა სცემო, უნდა დაუყვავო და ხანდახან მის ფსიქიკასაც შეეწყო. ამ შემთხვევაშიც ჩვენც ვლაპარაკობთ იმაზე, რომ ძალისმიერი მეთოდები არის მიუღებელი და ამ მოსახლეობასთან ურთიერთობა წმინდა ჰუმანიტრულ დონეზე უნდა ვცადოთ იმიტომ, რომ ეს ყველაზე სწორია.
ამას ხელს შეუშლიან? რა თქმა უნდა შეუშლიან! ვინ შეუშლის? ვისაც არ დაეზარება! ვისაც არ დაეზარება რუსეთში, ვისაც არ დაეზარება უშუალოდ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, რომლებიც ცდილიბენ, რომ ანტიქართულ განწყობილებებზე საკუთარი პოლიტიკური კარიერა აკეთონ და ჩვენი ქვეყნის შიგნითაც - ვისაც დღემდე ჰგონია, რომ „აფხაზი საიდანღაც ჩამოთრეულია", ან ვისაც ჰგონია, რომ თავისი თავი თუ არ დაინახა ამ პროცესში - მაშინ ეს ცუდია. ასევე ხელს შეუშლის ათასი სხვა ვინმე - ვისაც ჰგონია, რომ სააკაშვილი ცუდია და კარგიც რომ გააკეთოს, მაინც ცუდია.
ასე რომ, ამ სტრატეგიის განხორციელების ხელის შემშლელი ფაქტორები იქნება ძალიან ბევრი, მაგრამ მას ალტერნატივა არა აქვს.
- თეორიულად ასეთი რამე რომ განვიხილოთ: ვთქვათ, რუსეთმა გადაწყვიტა რუსი ეროვნების მოსახლეობის დაცვა ან, რაიმე სხვა მიზეზი მონახა და ხელახლა წამოვიდა ჯარით საქართველოს წინააღმდეგ. ეს ნიშნავს, რომ საქართველომ არ უნდა გაუწიოს შეიარაღებული წინააღმდეგობა? ადრეც ხომ იყო განცხადებები, რომ საქართველოს გზა არის მოლაპარაკებების და მშვიდობიანი ურთიერთობების გზა - მაგრამ, ჩაგვაგდეს გამოუვალ მდგომარეობაში და ქართულმა ჯარმა რაც შეძლო, გაუწია წინააღმდეგობა. მსგავსი წინააღმდეგობა მომავალში უკვე გამოირიცხება?
- არა, არ გამოირიცხება, იმიტომ რომ საქართველოს წინააღმდეგ თუ ვინმე წამოვა, ჩვენ წინააღმდეგობას გავწევთ. აქ ლაპარაკია არა აფხაზებთან და ოსებთან ურთიერთობაზე, არამედ ლაპარაკია ქვეყნის დაცვაზე და მის არსებობა-არარასებობაზე. ქვეყნის თავდაცვა ეს არის ვალდებულება ყველა მთავრობისა და მიმაჩნია, რომ ყველა ჩვენგანის, ყველა მოქალაქის ვალდებულებაცაა, გინდა მორალური და გინდა პატრიოტული, რომ თავი დაიცვას. აქედან გამომდინარე, რუსეთმა უნდა იცოდეს ძალიან კარგად და მე მგონი იციან კიდეც - ჩვენ მათ არ დავნებდებით! მათ კარგად უნდა იცოდნენ და მგონი გაიგეს - ქართველებს წაართვა რაღაცა და მერე ამას მიაჩვიო - არ გამოვა!
იმხელა ჩაკბიჩეს, რომ ვერ გადაყლაპავენ, დაიხრჩობიან! არ არსებობს, 30 ნოღაიდელიც რომ მოვიდეს, საქართველო ოდესმე შეეგუოს ტერიტორიების დაკარგვას და ოკუპანტს დაუქნიოს თავი. საქართველო დღემდე იმიტომ კი არ გადარჩა, რომ ნოღაიდელები არსებობდნენ, თუმცა, ნოღაიდელებიც ბევრი ჰყავდა, გადარჩა იმიტომ, რომ მას ჰყავდა მებრძოლი ხალხი, რომლებიც თავის ქვეყნის სუვერენიტეტისთვის, მიწისთვის, დამოუკიდებლობისთვის, ერისთვის და რწმენისთვის იბრძოდნენ. პრეზიდენტმა ერთხელ თქვა და შემიძლია გავიმეორო: „ერებმა, რომლებმაც წინააღმდეგობა არ გასწიეს, არ ისროლეს, ვერ გადარჩნენ!" საქართველო იმიტომ კი არ გადარჩა, რომ ეგუებოდა დამპყრობელს - არამედ იმიტომ გადარჩა, რომ მას ყოველთვის ებრძოდა და წინააღმდეგობას უწევდა.
- საერთაშორისო თანამეგობრობას და მათ ჩართვას რომ მივუბრუნდეთ - ოკუპირებული ტერიტორიების მიმართ შემუშავებულ სტრატეგიაში საერთაშორისო თანამეგობრობის ჩართვას აქვს კი აზრი, როდესაც ევროკავშირის წარმომადგენლებმა დღემდე ვერ მიაღწიეს არათუ აფხაზეთის და „სამხრეთ ოსეთის" ტერიტორიაზე შესვლას - იგივე საჩხერის რაიონის სოფელ პერევში, რომელიც ადმინისტრაციული საზღვრის აქეთ არის - იქაც კი ვერ შევიდნენ.
- ჩვენ არ უნდა გვქონდეს ილუზორული დამოკიდებულება ჩვენს დასავლელ კოლეგებთან - განსაკუთრებით ევროპასთან მიმართებაში. რაღა თქმა უნდა, ჩვენ თუ ვიმსჯელებთ საერთაშორისო ნორმებით და რაღაც წესიერების კატეგორიებით, ის რაც დღეს საქართველოში ხდება - არის უმსგავსოება: როდესაც რუსები თავისივე ხელმოწერილ დოკუმენტს არ ასრულებენ, საფრანგეთი, რომლის მეშვეობითაც მოხდა ამ დოკუმენტის გაფორმება, ყიდის რუსებზე შეიარაღებას. მაგრამ, ჩვენ ვიმყოფებით ისეთ მსოფლიოში, როგორშიც ვართ. ევროპა არის ისეთი, როგორიც არის და ჩვენ არა ვართ ისეთ მდგომარეობაში ახლა, რომ დავწიყოთ წუწუნი და ვაი-ვიში - ეს როგორ გაგვიკეთეს, ეს როგორ მოგვივიდა და ასე შემდეგ.
იდეალური პარტნიორი შეიძლება მხოლოდ წიგნებში არსებობდეს. ჩვენ რეალურ ქვეყანაში ვცხოვრობთ, რეალურ მსოფლიოში და ამდენად, მე ვფიქრობ, ევროპა უნდა მივიღოთ ისეთი, როგორიც არის. არ უნდა გვქონდეს ზედმეტი ილუზიები. მაგრამ ისიც კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ ევროპის ხელში არის ძალიან ბევრი რამ. იგივე ევროპის ხელშია არაღიარების პოლიტიკის ეფექტურად განხორციელება; ევროპის ხელშია სამხედრო დამნაშავეების გადაადგილების შეზღუდვა; ევროპის ხელშია, რომ უკანონო გასხვისება არ მოხდეს ქონებისა - თუნდაც იგივე ევროპულ კომპანიებზე და ასე შემდეგ. ამიტომ, ჩემი აზრით პრაგმატული მიდგომა რა შეუძლია ევროპას და რა არ შეუძლია - ყველაზე სწორია. იმაზე ლაპარაკი, რომ ისინი არიან უსუსურები, ან პირიქით - რომ ისინი არიან ყოვლისშემძლეები, მე ვფიქრობ არასერიოზულია და უადგილო.
ხოლო ევროპისა და რუსეთის ურთიერთობა, ამერიკისა და რუსეთის ურთიერთობა, ძირეულად შეიცვალა აგვისტოს ომის შემდეგ. ომამდე რუსეთს ჯერ კიდევ განიხილავდნენ როგორც პარტნიორს. დღეს რუსეთს აღარავინ აღარ განიხილავს როგორც პარტნიორს. განიხილავენ როგორც „შეჩვეულ ჭირს", ან გვერდს რომ ვერ აუვლი ისეთ პრობლემას, ან საჭიროებას, რომელიც დღეს გჭირდება თორემ ისე, საერთოდ მაინცდამაინც არ გიყვარს. პარტნიორის სტატუსსა და „შეჩვეული ჭირის" სტატუსს შორის არის ძალიან დიდი სხვაობა.
- თუმცა, ისიც ფაქტია რომ ამ „შეჩვეულ ჭირს" იარაღს აძლევს...
- ჰო. იარაღს აძლევს, მაგრამ ჩვენ უნდა ვნახოთ დეტალები ამ ხელშეკრულების, იძახის რომ იარაღს და ტექნოლოგიას არ ვაძლევო, ამიტომ ვნახოთ დეტალები... მაგრამ, ფაქტი არის ის, რომ დღეს არც ევროპაში და არც ამერიკაში რუსეთი პარტნიორად აღარ განიხილება. აღარ განიხილება როგორც შესაძლო ოჯახის წევრი. ამ მდგომარეობაში რუსეთი რამდენ ხანს გაძლებს - კაცმა არ იცის.
საკმაოდ ჭკვიანი რუსი პოლიტოლოგია სერგეი კარაგანოვი, რომელმაც ჩემი აზრით ძალიან საიტერესო სტატია დაწერა „ვენეცია და ნიგერია". ამბობს, რომ თუ რუსეთი არ იქნება ევროპის გვერდში და არ მიაწვდის მას გაზს, ხე-ტყეს, რკინას და ათას რამეს, რასაც რუსეთი ყიდის, ევროპა გადაიქცევა ვენეციად, რომელიც იყო ადრე ქალაქი სახელმწიფო - ძალიან ლამაზი, ძალიან კულტურლი, ჩასასვლელად და დასასვენებლად ძალიან სასიამოვნო. მაგრამ, სამხედრიო თვალსაზრისით ეს იქნება ძალიან სუსტი ერთეული, რომლის დაპყრობაც ადვილი იყო. სტატიაში ამბობს, რომ რომ თუ არ იქნე მეორე მხრიდან ევროპა, რომელიც გააკეთილშობილებს რუსეთს, რუსეთი გადაიქცევა ნიგერიად, რომელსაც ექნება ბევრი ნავთობი და სხვა წიაღისეული. მაგრამ, იქნება ღარიბი და ჩამორჩენილი და ასე შემდეგ.
ამ სურათში ერთი ძალიან დიდი ელემენტი გამორჩა ბატონ კარაგანოვს, სახელად ამერიკის შეერთებული შტატები. რომელიც ევროპაშიო და ევრაზიაში არის მოთამაშე. არც რუსეთზე ნაკლებია და არც ევროპაზე ნაკლები. ეს კიდევ ერთხელ დაადასტურა ჰილარი კლინტონმა ერთი კვირის წინ, როდესაც მან თქვა, რომ არავის არ ეგონოს, რომ ამერიკა ევროპიდან სადმე მიდის.
- მაგრამ საქართველოს ამერიკის მიმართ მეტი მოლოდინი ჰქონდა...
- მეტიც ჰქონდა და მეტიც დაგვრჩა. ჩვენ არ დაგვავიწყდეს, რომ რუსები რომ არ წამოვიდნენ თბილისში ტანკებით, ეს არის ამერიკის დამსახურება. ამერიკელების გადაწყვეტილების დამსახურება, რომ აქ გამოეგზავნათ სამხედრო გემები ჰუმანიტარული დახმარების აღმოსაჩენად და როდესაც მათ სამხედრო მზადყოფნაში მოიყვანეს სამხედრო ავიაცია ინჩირლიკის ბაზაზე თურქეთში და ასევე რუმინეთში. ამის გამო გაჩერდნენ რუსები და არა იმიტომ, რომ მთ რაღაც კენჭი შეხვდათ თბილისისკენ გზაზე.
- ჩვენ მეტი გვინდოდა...
- რა თქმა უნდა, ჩვენ მეტი გვინდოდა. ახლა უკვე ლაპარაკი -ჩვენ მეტი გვინდოდა და ომის აცილება რომ შეიძლებოდა; ჩვენ რომ არ გვიჯერებდნენ ბოლომდე - ამაზე უკვე ბევრია ნალაპარაკები. ძალიან საინტერესო რამდენიმე წიგნიც გამოვიდა. ბოლო - რონ ასმუსის წიგნია, სადაც უკვე დეტალებია აღწერილი, რომლებიც ჩვენ მაშინ არ ვიცოდით.
ჩვენი მოლოდინი მაინც ამერიკისკენ არის. ჩვენი მომავალი ევროპაშია, მაგრამ, მოლოდინი უფრო მკვეთრი ქმედების თუ გვაქვს - გვაქვს მხოლოდ ამერიკის მხრიდან.
იგივე ომის შემდეგ, ბალტიისპირეთმა რომ დააყენა საკითხი - ნატოში ჩვენ ვინ დაგვიცავს, გამოვიდნენ ამერიკელები და თქვეს - ჩვენ დაგიცავთ!
- თუმცა ამერიკის დამოკიდებულება საქართველოს მიმართ ბუშის შემდეგ თითქოს განელდასავით. ობამა რუსეთთან ურთიერთობას უფრო უფრთხილდება...
- გეტყვით ერთ-ერთი საუბრის შინაარსს, რა თქმა უნდა, სახელებს და გვარებს ვერ ვიტყვი, რომელსაც მე დავესწარი. ერთი მხარე იძახდა ძალიან სკეპტიკურად, რაც თქვენ ბრძანეთ, რომ ურთიერთობები გაცივდა, ისეთი აღარ არის, როგორიც ადრე იყო და ასე შემდეგ... ამერიკელმა, რომელიც ამ შეხვედრას ესწრებოდა, ძალიან საინტერესო რამე თქვა. ობამას მოსკოვში ვიზიტის დროს საქართველო იყო ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი თემა. არ არსებობს ამერიკულ-რუსული რამე შეხვედრა, სამიტი, საუბარი, სადაც საქართველო თემა არ არის. რამდენ ქვეყანაშია ჩასული ამერიკის ვიცე-პრეზიდენტი ჯო ბაიდენი, რაც ის ვიცე-პრეზიდენტია? ექვსში. იქიდან ერთი საქართველოა.
საქართველო არის ერთ-ერთი ყველაზე დიდი დახმარების მიმღები ამერიკის შეერთებული შტატებისგან. ესეც ხომ ფაქტებია?! დღეს ჩვენი ჯარისკაცები ამერიკელებთან ერთად იბრძოლებენ ავღანეთში. უკვე ნატოს ოპერაციაში და არა მხოლოდ ამერიკულ კოალიციაში - როგორც ეს იყო ერაყში. ერაყში ჩვენ თუ მხოლოდ შლანგბაუმებს ვწევდით და გვქონდა ძირითადად სამშვიდობო მისია, ამისთვის იყო ჩვენი ჯარი მომზადებული - ავღანეთში უკვე საბრძოლო მისიებზეა ლაპარაკი, რაც თვისობრივად სხვა რამეა.
ამიტომ, მედალს ორი მხარე აქვსო. პრინციპში ჩვენ ვერ დავიწუწუნებთ, რომ ამერიკა ჩვენს მიმართ გაცივდა.
- რამდენიმე დღის წინ მოხდა ზურაბ ნოღაიდელის პარტიის და „ედინაია როსიას" შორის ერთობლივ შეთანხმებაზე ხელმოწერა. თქვენ მაშინ თქვით - საქართველოში პუტინის პარტიის ფილიალი გაიხსნაო. ეს პროცესი რამდენად ართულებს იმ სტრატეგიის შესრულებას, რაც თქვენ შეიმუშავეთ აფხაზეთის და „სამხრეთ ოსეთის" მოსახლეობასთან მიმართებაში?
- მე ვფიქრობ, რომ არ ართულებს და შემიძლია გითხრათ რატომ: ნოღაიდელის საქმიანობა და ქცევა - ეს არ არის პოლიტიკის საკითხი. ეს არის მორალური საკითხი. ყოველ შემთხვევაში საქართველოში.
- მაგრამ, რუსეთს დასაყრდენი უჩნდება საქართველოში...
- არაფერი დასაყრდენი რუსეთს არ უჩნდება. რუსები ბრიყვები არ არიან და ძალიან კარგად იციან ნოღაიდელის პოპულარობა და რეიტინგი რამხელაა საქართველოში. არავინ დაიჯეროს, რომ რუსეთში არიან ბრიყვები. საკმაოდ ჭკვიანი და პრაგმატული ხალხია. თავისებური პრაგმატიზმი გააჩნიათ, რომელიც ხშირად ჩვენ მაინცდამაინც არ გვაწყობს და არ მოგვწონს ხოლმე, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს რომ ისინი მართლა დასაყრდენს ეძებენ ნოღაიდელში. ძალიან კარგად იციან, ვინ არის ნოღაიდელი და რამდენზე შეიძლება ის გაბერონ პოლიტიკური თვალსაზრისით. ნოღაიდელი არ არის პოლიტიკის თემა. ჩვენთვის ის არის მორალის თემა. რუსებისთვის კი არის შიდა მოხმარების საკითხი, რომ „აი, ჩვენ ხომ გეუბნებოდით, რომ ჩვენ სწორი ვიყავით იმ ომში. აი, სააკაშვილი ცუდია, მაგრამ არიან კაი ქართველები, რომლებმაც აღიარეს, რომ საქართველომ დაიწყო ომი და ქართველების ბრალია ყველაფერი; რომ ჩვენ იძულებულები გავხდით ჩავრთულიყავით ამ ყველაფერში..."
- ჰოდა, ეს ყველაფერი არ შეუშლის ხელს სტრატეგიის განხორციელებას?
- არა, არანაირ კავშირში არ არის. ეს არის შიდა აუდიენციისთვის რუსეთის მიერ საკუთარი წარუმატებლობის რამე ფორმით გამართლების მცდელობა. ძალიან კარგად იციან ნოღაიდელის პოპულარობა საქართველოში, რაც არის 0,001 პროცენტი... ასევე კარგად იციან, რომ ნოღაიდელს აქ ხალხი არ გაყვება. ვისაც ამის სჯერა, მე ვფიქრობ, რომ სერიოზული ბრიყვია.
No comments:
Post a Comment