Tuesday, September 21, 2010

ინტერვიუ კახა ბენდუქიძესთან - სად აქვს ბიზნესი; ვის არ მოსწონდა მთავრობაში მისი ყოფნა; რას ნიშნავს რუსეთის ბაზარი; რა რჩევას აძლევს მთავრობას; რატომ თქვა უარი ტელეგადაცემის წაყვანაზე


2010 წლის თებერვალი, რადიოჟურნალი "მთელი კვირა"

 

2004 წლიდან ქართულ პოლიტიკაში მოსული ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ფიგურა, რომელიც მუდამ ყურადღების ცენტრში იყო. მის სახელს უკავშირდება საქართველოს ეკონომიკაში ძირეული ცვლილებების გატარება და ახალი მენტალიტეტის დამკვიდრება. თუმცა, ყველაზე გამორჩეული რეფორმატორი დღეს სახელმწიფო სამსახურს ჩამოშორებულია და თავისუფალი უნივერსიტეტის განვითარებაზე ზრუნავს.
დღევანდელ ინტერვიუში თქვენ გაიგებთ, სად გადის კახა ბენდუქიძის ბიზნეს-საქმიანობის არეალი და რატომ არ აპირებს საქართველოში ბიზნესის კეთებას. ყოფილი სახელმწიფო მინისტრი დღევანდელ ხელისუფლებას ბიუჯეტის მომჭირნედ ხარჯვისკენ მოუწოდებს და აცხადებს, რომ ხელაღებით ფულის ხარჯვა სახელმწიფოს არ წაადგება. აგრეთვე შეიტყობთ, რა გახდა სახელმწიფო სამსახურიდან ბენდუქიძის წასვლის მიზეზი და რომელ პოლიტიკოსს აღიზიანებდა მთავრობაში მისი ყოფნა.
რატომ გააქტიურდა რუსეთის ბაზარზე ქართული პროდუქციის დაბრუნების თემა და რა საფრთხეს შეიცავს ეს საკითხი; ვინ შეიძლება ამ თემით ისარგებლოს და რატომ ცდილობს რუსეთის ხელისუფლება კეთილი პოლიციელის" როლის თამაშს; რატომ თქვა უარი კახა ბენდუქიძემ სატელევიზო გადაცემის წაყვანაზე და რას მიიჩნევს მისთვის უფრო მნიშვნელოვან საქმედ - კახა ბენდუქიძემ ინტერვიუ რადიოჟურნალ "მთელ კვირას" მისცა.
 ---------------------------------------------------------------------------------------------------
- დღევანდელი მდგომარეობით, გაქვთ თუ არა ბიზნესი საქართველოში? აპირებთ თუ არა რომელიმე ბანკის შეძენას? თქვენს მიმართ ხშირად ასეთ კითხვებს სვამენ ხოლმე.

- სწორედ ამტომ, გადავწყვიტე, საქართველოში არავითარი ბიზნესი არ ვაწარმოო. ჩემი ბიზნესები არის განლაგებული საქართველოს გარეთ. მაქვს ჰოლანდიაში საინვესტიციო ფონდი, რომელიც ახდენს ინვესტირებას სხვადასხვა პროექტში, სხვადასხვა ქვეყანაში. ფონდს აქვს ჩადებული ფული ბიზნესებში, რომელიც არის შეერთებულ შტატებში, ჰოლანდიაში, ჩინეთში, ინგლისში, ისრაელში, ავსტრალიაში...

- რუსეთი თუ შედის თქვენი საქმიანობის სფეროში?

- არა. მე არ ვთვლი რუსეთის ბაზარს პერსპექტიულად, იმიტომ რომ ძალიან ბევრი უკანონობაა. ამიტომ, ჩემი აზრით, რუსეთში ინვესტირებას აზრი არა აქვს. პატარა უძრავი ქონება კი მაქვს რუსეთში დარჩენილი, მაგრამ რაც უფრო სწრაფად გაიყიდება, მით უფრო კარგია ჩემთვის. მე რომ ხელახლა ჩავაბრუნო ფული რუსეთში - გამორიცხულია.
მე ვთვლი, რომ შეიძლება სხვადასხვა ქვეყანაში, სხვადასხვა დარგში ისეთი პროექტების პოვნა, რომელიც სწორი მართვის შემთხვევაში ძალიან მაღალი მომგებიანი იქნება.
- დღევანდელ - პოსტკრიზისულ პერიოდში?
- კი, პოსტკრიზისულ პერიოდში განსაკუთრებით. ვინაიდან, ახლა ფული ჭირს და ადამიანს თუ საინვესტიციო ფონდს, რომელსაც არ გააჩნია ფული, ფულის მოძიების შემთხვევაში შეუძლია საკმაოდ საინტერესო პროექტები განახორციელოს.
- დავუბრუნდეთ საქართველოს თემას. თქვენი შეფასებით რამდენად სასურველი დონით გაუმჯობესდა საქართველოს ეკონომიკური მდგომარეობა მას შემდეგ, რაც თქვენ დაბრუნდით საქართველოში და ჩაუდექით სათავეში ეკონომიკური განვითარების სამნინისტროს?
- ფაქტობრივად, 2004 წელს საქართველოს ეკონომიკის განვითარების ახალი ეტაპი დაიწყო. ეს არ ნიშნავს, რომ მანამდე არაფერი არ იყო გაკეთებული. ცხადია, საბჭოთა ეკონომიკასთან შედარებით ბევრი რამ იყო შეცვლილი; მრავალი რეფორმა იყო ჩატარებული. მაგრამ ეკონომიკას დინამიზმი არ გააჩნდა. საქართველო არ იყო მიმზიდველი ქვეყანა ინვესტიციებისათვის. ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი განსხვავება და ეს არის ყველაზე მნიშვნელოვანი შედეგი, რაც კი შეიცვალა.
შეიცვალა ორი მიზეზისგამო: შემცირდა სახელმწიფოს წილი ეკონომიკაში და ასევე შემცირდა საგადასახადო წნეხი.
- დაბალი გადასახადების და ჩატარებული რეფორმების გარდა, ასევე მარტივი რეგისტრაციის გარდა, რაც საქართველოში ბიზნესის დაწყებას ამარტივებს, ეკონომიკა რეალურად რომ განვითარდეს, თქვენი აზრით რა არის საჭირო?
- ბიზნესის მარტივი რეგისტრაცია არ არის ისეთი მნიშვნელოვანი რამე, მასზე ფოკუსირება რომ ღირდეს. კარგია, როცა არის, მაგრამ, მთავარი ეს ვერ იქნება.
პირველ რიგში გავიმეორებ, რომ გადასახადები არის ძალიან მნიშვნელოვანი და ასევე მნიშვნელოვანია, ბიუჯეტი როგორ არის მოწყობილი. ვინაიდან, ჩვენი ბიუჯეტი მაინც დიდია, საჭიროა ეს ბიუჯეტი იყოს უფრო ზომიერი, საბიუჯეტო დეფიციტი არ იყოს, ან იყოს ძალიან მცირე. ჩემი აზრით, აქეთ უნდა მიდიოდეს ქვეყანა.
მთავრობის ხელშია ბიუჯეტი და მას შეუძლია ან უფრო მომჭირნედ დახარჯოს ფული, ან უფრო ხელაღებით. ხელაღებით დახარჯული ფული არ წაადგება ქვეყანას.
ბევრი რაღაცაა რაც, მთავრობის ხელში არ არის. მაგალითად, მსოფლიო ეკონომიკური კონიუქტურა, საინვესტიციო რისკზე მადა როგორი იქნება - ანუ, რამდენად მოუნდებათ ფულის მფლობელებს ჩადონ ფული ამა თუ იმ ქვეყანაში.
მაგრამ, რაც მთავრობის ხელშია, მთავრობა უნდა შეეცადოს ყველანაირად შეამციროს მაკროეკონომიკური, პოლიტიკური, სავაჭრო თუ ნებისმიერი სხვა რისკი, რომელიც შეიძლება ჰქონდეს ქვეყანაში მომუშავე ბიზნესმენებს. არავითარი განსხვავება ამ თვალსაზრისით არა აქვს ქართველი ბიზნესმენი იქნება თუ უცხოელი ინვესტორი. უცხოელი და ქართველი ინვესტორები ერთნაირად - შეიძლება სხვადასხვა ზომით, მაგრამ, მაინც ერთნაირად რეაგირებენ რისკებზე.
- თქვენ რომ იღებდეთ გადაწყვეტილებას: ეკონომიკური განვითარების სამინისტროს, ან ზოგადად, მთავრობის ხელმძღვანელი რომ ყოფილიყავით, რას შეცვლიდით რასაც დღევანდელი ხელისუფლება აკეთებს და თქვენ არ მოგწონთ?
- ჩემი აზრით, ხელისუფლებამ უნდა ჩაატაროს პრივატიზაცია უფრო სწრაფად, ვინაიდან არის უამრავი წვრილმანი ობიექტი დარჩენილი. შემდეგი საკითხი ეს არის საბიუჯეტო ხარჯები. როგორც იცით, 2010 წლის ბიუჯეტი არის უფროწელზე ქამარშემორტყმული", ვიდრე იყო 2009 წლის ბიუჯეტი. მაშინ, ჩნდება კითხვა: თუ 2010 წელს შეიძლება რომ გვქონდეს ნაკლები საბიუჯეტო ხარჯი, რატომ არ შეიძლებოდა იგივე გაგვეკეთებინა 2009 წელს და გვქონოდა უფრო მცირე ბიუჯეტი? ჩემი აზრით, ეს ძალიან მნიშვნელოვანი იქნებოდა ქვეყნისათვის და 2010 წლის ეკონომიკური მდგომარეობა ბევრად უფრო კარგი იქნებოდა, უფრო ნაკლები ხარჯები რომ გვქონოდა 2009 წელს.
- ფულის ხარჯვის კონკრეტული მაგალითები თუ შეიძლება დაასახელოთ, რომელიც უაზროდ გასწია ქვეყანამ?
- უაზრო ხარჯი თქვენ შეიძლება ამას არ დაარქვათ, რადგან ყოველი ხარჯის უკან ვიღაცამ ხელფასი აიღო, რაღაცა აშენდა, რაღაც გარემონტდა... მე ვიტყოდი - ამის არ გაკეთება სახელმწიფოსთვის შეიძლება უფრო მნიშვნელოვანი ყოფილიყო. მაგალითად, არის რამდენიმე პატარა სოფელი, რომელთანაც აშენდა მიმავალი კარგი, ორპირი ბეტონის ან ასფალტის გზა. ცხადია, იქ მაცხოვრებლებისთვის ეს ძალიან კარგია. მაგრამ, როდესაც სოფელში, სადაც ცხოვრობს 300 ოჯახი, შენდება 15 მილიონის ღირებულების გზა, ამავე დროს კი იმ სოფელში მაქსიმუმ 10 მანქანა თუ მოძრაობს დღის განმავლობაში, მე ვიტყოდი, რომ ასეთ შემთხვევაში ჩვენ უნდა გავაკეთოთ ხრეშის გზა, რომელზეც 10 მანქანა იმოძრავებს ყოველგვარი პრობლემის გარეშე, ფული კი დავზოგოთ. აი, ეს არის ერთ-ერთი მაგალითი, თუ როგორ შეიძლებოდა 100-150 მილიონის დაზოგვა.
ასევე, შევხედოთ სახელმწიფო აპარატს. სახელმწიფო აპარატმა განიცადა მნიშვნელოვანი შემცირება, მარამ, მაინც არის გაბერილი. სამინისტროებში შეიძლება მუშაობდეს უფრო ნაკლები, უფრო პროფესიული, უფრო ეფექტური კადრი.
- ხშირად ამბობენ ხოლმე, რომ ბიზნესზე საგადასახადო წნეხი კი შემცირდა, მაგრამ, სახელმწიფოს მხრიდან გარკვეული ზეწოლა კვლავ გრძელდება. ასევე, თქვენი შეფასებით, სახელმწიფო სამსახურის წარმომადგენლები, ლობირებენ თუ არა რაიმე კონკტერულ ბიზნესებს და არის თუ არა დღეს ასეთი სტუაცია, როდესაც ხდება რომელიმე ბიზნესის შევიწროვება? გამოდიან ხოლმე ბიზნესმენები და ამბობენ რომსახელმწიფო გვებრძვის, გვავიწროვებს" და არის ერთი ამბავი...
- იდეალური სახელმწიფო მანქანა რომ არ არის შექმნილი, ეს ცხადია. ჩემთვის ცნობილია ფაქტები. მათ შორის ისეთი ფაქტებიც, რომ ეს ხალხი დაისაჯა, როდესაც სახელმწიფო აპარატის წარმომადგენლები იყენებდნენ საკუთარ ძალაუფლებას კონკრეტული ბიზნესების წინააღმდეგ ან კონკრეტული ბიზნესების დასახმარებლად. ეს ცუდია, და ცხადია, კარგი ამაში არაფერი არ არის.
რაც შეეხება შეკითხვის მეორე ნაწილს, ის მდგომარეობს იმაში, რომ ჩვენ ცხადია საგადასახადო კოდექსში ერთი მხრივ მივაღწიეთ ძალიან მნიშვნელოვან ლიბერალიზაციას რაც შეეხება განაკვეთებს, მაგრამ რაც შეეხება ადმინისტრირებას, იქ ბევრი ხარვეზია ჯერ კიდევ. ან, ბევრი ხარვეზი წარმოიქმნა ბოლო დროის განმავლობაში.
- თქვენი შეფასებით, რა გახდა სახელმწიფო სამსახურიდან თქვენი წასვლის მიზეზი: ჯერ ეკონომიკური განვითარების მინისტრობიდან, შემდეგ კი სახელმწიფო მინისტრობიდან?
- რაც შეეხება ეკონომიკური განვითარების მინისტრობიდან წასვლას - ამაზე ზურაბ ჟვანიასთან პირდაპირ გვქონდა ლაპარაკი. ჟვანიას ძალიან მოსწონდა რეფორმები რომელზეც მე და ჩემს გარშემო მყოფი ხალხი ვმუშაობდით, მაგრამ მას სურდა გაეცალკევებინა ეს რეფორმები და ეკონომიკის სამინისტროს ყოველდღიური მუშაობა. მათ შორის, პრივატიზაციის ნაწილში ყოფილიყო ბევრად უფრო მართვადი მისი მხრიდან. ერთ-ერთი ჩვენი დისკუსია ეხებოდა - პრივატიზაციის გეგმა როგორ უნდა იყოს თვეების მიხედვით დალაგებული. მე ვამტკიცებდი, რომ პრივატიზაცია არის ისეთი პროცესი, როდესაც არ შეიძლება გვქონდეს თვიური და კვარტალური გეგმები. ვინაიდან, ეს ნიშნავს რომ გახდები მსხვერპლი ამ გეგმებისა და შემოსავლებს შეამცირებ. იმის ნაცვლად, რომ მოიცადო და გაყიდო კარგ ფასად, შენ უნდა გაყიდო მაინცდამაინც ამ თვეში. ეს ნიშნავს, რომ იაფად უნდა გაყიდო. ზურა თვლიდა, რომ ჩემი პოზიცია იყო არასწორი და სურდა ეს პროცესი წარემართა ისე, თვითონ როგორც ხედავდა. შემდგომში გამოცდილებამ აჩვენა, რომ მე ვიყავი მართალი.
რაც შეეხება ჩემს წასვლას სახელმწიფო მინისტრის პოსტიდან და კანცელარიის ხელმძღვანელად გადასვლას - ეს უკვე იყო ქალბატონი ნინო ბურჯანაძის მოთხოვნა, როდესაც არჩევნების შემდეგ უნდა დამტკიცებულიყო ახალი მთავრობა.
- მიხეილ სააკაშვილმა ნინო ბურჯანაძეს უფრო მეტად დაუჯერა, ვიდრე ქვეყნის საჭიროებას?
- არა, მე ხომ არ გავმქრალვარ? იგივე საქმის გაკეთება გავაგრძელე. უბრალოდ, ქალბატონმა ნინომ კატეგორიულად მოითხოვა ცვლილებები.
- აზრი რა იყო?
- ეტყობა ვაღიზიანებდი.
ეს ორჯერ მოხდა. ჯერ როდესაც გურგენიძის მთავრობა მტკიცდებოდა, მან მაშინ მოითხოვა ჩემი და კახა ლომაიას გადაყენება. კახა ლომაია ვინაიდან მაშინ თვლიდა, რომ განათლების სამინისტროში თავის მისია შეასრულა და აპირებდა საგარეო და უსაფრთხოების სფეროებში გადასვლას, ასევე უკვე დაგეგმილი იყო მისი გადასვლა უშიშროების საბჭოს მდივნად, ეს მოხდა და პირველ ჯერზე მე დავრჩი მინისტრი; მაგრამ, საპრეზიდენტო არჩევნებმა როცა ჩაიარა და მთავრობას ხელახლა უნდა მიეღო მანდატი, მაშინ კიდევ ერთხელ მოითხოვა ჩემი გადაყენება. ვინაიდან, მეც გურგენიძემ შემომთავაზა - რაღაც სხვა თანამდებობაზე ხომ არ გააგრძელებდით საქმის კეთებასო - ჩემთვის კი არ იყო მნიშვნელოვანი, მინისტრი მერქმეოდა თუ მინისტრი არ მერქმეოდა, დავთანხმდი.
- საბოლოოდ კანცელარიიდან წასვლას რაც შეეხება, ეს უკვე გილაურის მოთხოვნა იყო?
- კანცელარიიდან ჩემი წასვლა, ჩემი აზრით უფო მარტივი საკითხია, ვინაიდან კანცელარია არის ფაქტობრივად, პრემიერმინისტრის უახლოესი აპარატი. მისთვის უნდა იყოს კომფორტული იქ ყოფნა. გილაურმა მიიღო ასეთი გადაწყვეტილება. მიუხედავად ამისა, ჩვენ ამის შემდეგ ხშირად შევხვედრილვართ სახლში სტუმრობით და ასე შემდეგ. ჩემი გათავისუფლების ეს ყველაზე უფრო ნაკლებად პოლიტიზირებული გადაწყვეტილება იყო.
- ჩემთან რადიოინტერვიუში ნინო ბურჯანაძემ ბრძანა, რომ მას პარლამენტის თავმჯდომარეობისას რეალური ბერკეტები არ გააჩნდა. ზურაბ ნოღაიდელმა, თქვა რომ მის გაკეთებულ საქმეებს, თუნდაც განათებულ ნათურას, ტყუილად ეძახიანგილაურის ნათურას", ამ საქმის გაკეთება ტყუილად მიეწერება სააკაშვილს და ეს ყველაფერი მისი დამსახურება იყო...
- ჯერ რაც შეეხება ნოღაიდელს. გასაგებია, ნოღაიდელი იყო ამ ქვეყნის პრემიერ-მინისტრი 3 წელზე მეტხანს და რაც გაკეთდა ამ ხელისუფლების მიერ, ამ ყველაფერში იყო ჩართული. ზოგ პროცესში იყო ჩართული როგორც მონაწილე, ზოგ პროცესში - როგორც ხელმძღვანელი, კოორდინატორი და ასე შემდეგ. ცხადია, შეუძლებელია წარმოვიდგინოთ, რომ ქვეყანაში ჩატარდა ენერგეტიკის რეფორმა და პრემიერი არაფერ შუაში არ არის. ცხადია შუაში არის!
ბურჯანაძეს რომ დავუბრუნდეთ - თუ ქალბატონი ნინოს გადაწყვეტილება იქნებოდა რაიმე საკითხზე, რომ პარლამენტმა არ უნდა დაამტკიცოს - ამ გადაწყვეტილებას როგორც წესი, პარლამენტი არ ამტკიცებდა. მე შემიძლია მოვიყვანო მაგალითები მთელი რიგი ცვლილებებისა, რომლებიც დაიბლოკა იმის გამო, რომ ბურჯანაძე არ იყო თანახმა.
- კონკრეტულად?
- მაგალითად, მე რასაც ვაკეთებდი - ფინანსური რეფორმის მნიშვნელოვანი ნაწილი გვქონდა მომზადებული 2006 წელს. ის ითვალისწინებდა გარკვეულ გაადვილებას ანგარიშების გახსნის და .. დიდი ნაწილი ამ ცვლილებებისა, დაიბლოკა ქალბატონი ნინოს მიერ. საბოლოო ჯამში პარლამენტების წევრების მიერ, რომლებსაც მხარი დაუჭირა ქალბატონმა ნინომ და არ გავიდა ეს საკითხები.
მეორე ფინანსური რეფორმა, რომელიც 2008 წლის გაზაფხულზე დამთავრდა და პარლამენტმა მიიღო ცვლილებები - იქაც ძალიან ბევრი კომპრომისი ქალბატონი ნინოს მოთხოვნით იყო გათვალისწინებული. რაღაცეები იყო ამოღებული და რაღაცეები შეტანილი. ასე რომ, ეს ასე მარტივად ამ საკითხის წარმოდგენა არ შეგვიძლია.
- თქვენი აზრით, რუსეთის ბაზარი, არის თუ არა დღეს ისეთივე საციცოცხლოდ მნიშვნელოვანი პატიოსანი ქართველი მეწარმისთვის, რომელიც ფალსიფიცირებულ პროდუქციას არ აწარმოებს, როგორიც იყო ვთქვათ, 3-4 წლის წინ?
- ისეთივე მნიშვნელოვანი ცხადია არ არის. ჩვენ არ ვართ იმხელა ქვეყანა რომ მაინცდამაინც მაგ ბაზარზე თუ არ ვიქნებით, დავიღუპოთ. გარკვეული სექტორებისთვის მნიშვნელოვანია. ეს ეხება მათ, ვინც ტრადიციული დასახელებების პროდუქციას აწარმოებს. მაგალითად, „ბორჯომი", „ხვანჭკარა"... იმიტომ, რომ რუსეთში იცნობენ. ამერიკაში კიბორჯომს" დაუძახებ თუნაბეღლავს" - იქ განსხვავება არავინ არ იცის: ან, „ხვანჭკარა" ერქმევა, „ყიფიანის ღვინოს" სახელს დავუბრუნებთ თურაჭულ ნახევრადტკბილს" დავარქმევთ...
მაგრამ, მე მგონი ამ ბაზრის დაბრუნებაში არის დიდი ხიფათი. ჩვენ ეს ბაზარი შეიძლება დაგვიბრუნონ, გვიბოძონ. მაგრამ, ამან შეიძლება კიდევ უფრო დიდი საფრთხე შექმნას. როგორც ჩვენ ვიცით, ამ ბაზრის ჩაკეტვა არ მოხდა რაიმე ოფიციალური, კანონიერი საფუძვლის გამო. ეს მოხდა უკანონოდ. კაცმა გამოაცხადა, რომ ქართული ღვინო, რომელიც არ უნდა იყოს, ყველა მავნებელიაო. ასევე ქართული წყალი, რომელიც არ უნდა იყოს, ყველა მავნებელიაო. ეს მეორე გამოცხადება როდის მოხდება - გაუგებარია.
რომელიმე კომპანია თუ სერიოზულად გადაეწყო რუსეთის ბაზარზე და პროდუქცია ერთი წლის განმავლობაში შეაქვს, ასევე მეორე წელი და უცებ შეიძლება ასევე რაღაცა მოხდეს - ისევ გამოაცხადონ - არა! მაგალითად, ყველა ქართული მწვანილი, რომელიც არ უნდა იყოს, ყველა მავნებელია! ეს ადამიანი გაკოტრდება.
ამიტომ, გონიერი ბიზნესმენისთვის ეს უნდა იყოს მისი გაყიდვების არაუმეტეს ერთი მესამედისა, თუ მას უნდა რომ სტაბილურად იმუშაოს.
ძალიან მნიშვნელოვანი საკითხია, დღეს ამაზე ლაპარაკი რატომ გააქტიურდა. სიტუაცია არის შემდეგი: რუსეთმა, როგორც იცით, ძალიან ბევრი ინსტრუმენტი მოსინჯა ჩვენთან ბრძოლის: იყო ემბარგო, იყო არჩევნებში თავისი ხალხის მხარდაჭერა - იგივე ბადრი პატარკაციშვილის სახით, მერე იყო ომი... კი, ეს ყველაფერი საქართველოს ნამდვილად არ წაადგა, მაგრამ ცხადია, რომ ქვეყანა არ დაიღუპა. გადარჩა. ხელისუფლებაც შენარჩუნდა. ამიტომ, რუსეთმა რაღაც ახალი ინსტრუმენტი უნდა მოძებნოს, რომ რაღაც ახალი გაუკეთოს საქართველოს.
ჩემი აზრით, ახლა დადგა ეპოქა ორი მიზეზის გამო. ერთი ეს ახალი ინსტრუმენტების ძებნაა. მეორეს მოგვიანებით მოგახსენებთ.
საქართველოსთან მიმართებაში რუსეთის ახალი მიდგომაა - მოდი ახლაკარგი ბიჭები" გავხდეთ. მოდი ახლა მოვეფეროთ. ოღონდ, ხელისუფლებას კი არ მოვეფეროთ, მოვეფეროთ ხალხს. ხალხს კი როგორ მოვეფეროთ? აი, მაგალითად, შევხვდეთ ნოღაიდელს და ვუთხრათ, რომჩვენ მზად ვართ მხარი დავუჭიროთ ქართული ღვინის იმპორტს რუსეთში" და ასე შემდეგ.
ერთი ეს არის, რომკეთილი პოლიციელის" როლი ითამაშოს რუსეთმა. რადგან, თუ რუსეთში შედის ჩემი ნაწარმოები ღვინო, ისე გაბრაზებული აღარ ვარ; კი, ომი იყო, მაგრამ არაუშავს, რადგან ამდენი ფული გავაკეთე.
რუსეთის ახალი პოზიციის მეორე მიზეზი არის ძალიან პრაქტიკული. რუსეთმა, ყაზახეთმა და ბელორუსიამ შექმნეს საბაჟო კავშირი. ეს საბაჟო კავშირი პირველი იანვრიდან ამოქმედდა. მთელი ეტაპები აქვს გასავლელი კიდევ რა უნდა გაკეთდეს, მაგრამ 2011 წელში ფაქტობრივად, ეს იქნება ერთიანი სივრცე. შიგნით საბაჟოები აღარ იქნება. უკვე დღეს, შენ შეგიძლია ბელორუსიაში შეტანილი პროდუქცია დაბეგვრის გაერშე გადაიტანო რუსეთში. ეს ნიშნავს, რომ რუსეთი ვერ აკრძალავს ვერც ღვინის, ვერცბორჯომის" და ვერც მწვანილის შეტანას. ბოლო-ბოლო შეიტან ყაზახეთის ჩრდილოეთში. იქით არის ორენბურგის ოლქი და გადაიტან. პროდუქციას იქ, მაღაზიაშიც გაყიდიან. ან, ბელორუსიაში შეიტან და ბრიანსკის ოლქში გადაიტან.
ვინაიდან ეს რუსეთის ხელისუფლებამ ჩემზე ადრე გაიგო, რადგან თვითონ მოაწერეს ხელი და გაანალიზეს - იციან რომ ეს გარდაუცვალია, რაღაცა შემოღწევა ქართული პროდუქციისა რუსეთის ბაზარზე იქნება. მასთან ბრძოლა იქნება ძალიან რთული და მთელი საბაჟო კავშირის იდეას დაანგრევს. მაშინ, სპეციალური საბაჟო პუნქტები უნდა გააკეთონ, რომელიც მხოლოდ ქართულ პროდუქციას არ გაატარებს.
- ეს ხომ თავისთავად გამორიცხავს ერთიანი საბაჟო სივრცის იდეას?
- კი, გამორიცხავს და ჩემი ვარაუდით, რუსეთის ხელისუფლებამ იფიქრა - რადგან ესკეთილი პოლიციელობაც" კარგია, მოდი ეხლა ეს იდეები შევაჯვაროთ. ანუ, ეს ისე კი არ გავაკეთოთ, რომ ჩვენ იძულებულები გავხდით, ქართული პროდუქცია შემოგვეშვა, არამედ ჩვენ გავაკეთოთ ის, რომ ჩვენკარგი ბიჭები" ვართ და ამიტომ შემოვუშვით.
ამიტომ არის ასეთი რიტორიკა. ამიტომ თქვა მედვედევმა, რომმე არ გამოვრიცხავ ქართული პროდუქცია გაიყიდოს რუსეთში". რუსეთი ამას გამოიყენებს ზოგადად, პოზიტიური ფონის შესაქმნელად.
გარდა ამისა, რუსეთი შეეცდება ეს იყოს მონოპოლიზირებული ბიზნესი. ვიღაცა ერთს ჩაუვარდეს ხელში საქართველოდან რუსეთში ღვინის შეტანა. ვინმე ისეთს, ვისაც საქართველოში რაღაც კავშირები აქვს. მაგალითად, ძასოხოვს. რუსეთი გააკონტროლებს, თანდათან გაკეთებული ფული საქართველოში მუშაობაზე წავა. ებრალიძე იქნება, ძასოხოვი თუ ხუბუტია, არ ვიცი, მაგრამ, რაღაც ასეთი კონსტრუქცია უნდა შეიქნას. მას ეტყვიან, მოდი, შენ შემოიტანე. ჯერ ერთი, ამ ადამიანს კარგი კაცის სახელი ექნება, იმიტომ რომ საქართველოში მთელი რეგიონების პრობლემები გადაწყვიტა; მეორე - ქართველებს ეცოდინებათ, რომ ამ ადამიანის დახმარებით რუსეთმა ხელი შეუწყო მათი პროდუქციის რუსეთის ბაზარზე შეტანას და ამიტომ, რუსეთზე გაბრაზებულები აღარ იქნებიან, თანდათან შეუყვარდებათ. თან, ეს ადამიანი ხომ ფულს გააკეთებს და მოდი, ამ ფულით საქართველოს ხელისუფლება ვხერხოთ ნელ-ნელა, როდის გადავხერხავთ, ვნახოთ.
- ერთი პერიოდი ვრცელდებოდა ინფორმაცია, რომ თითქოს შეიძლებოდა თქვენ ტელეგადაცემა წაგეყვანათ...
- ბევრი ვიფიქრე მაგ საკითხზე. რამდენიმე ტელეარხმა შემომთავაზა. ჯერ ერთი, ფორმატზე იყო გაუგებრობა და მეორეც - თუ ეს გადაცემა იქნება ეკონომიკაზე, მაშინ მე ყველაფერს თავისი სახელი უნდა დავარქვა, მათ შორის იმ შეცდომებს, რომელიც შეიძლება დღევანდელმა ხელისუფლებამ დაუშვას. ამავდროულად, მე ვარ ამ ხელისუფლების მხარდამჭერი. ეს გარკვეულ დუალიზმს შექმნიდა. ან უნდა გავოპოზიციონერებულიყავი, ან არაფერი არ უნდა მელაპარაკა. თუ არაფერს ვილაპარაკებდი, საკუთარი თავის ყურება ტელევიზორში არ მიყვარს და არც ვუყურებ ხოლმე, არც მოსმენა მაინტერესებს რადიოში. ტყუილად გამოსვლას აზრი არ ჰქონდა და მე გადავწყვიტე ჩემი საქმე მეკეთებინა. ჩემი საქმე არის უნივერსიტეტი. მე მინდა, რომ აქ  შევინარჩუნოთ წამყვანი უმაღლესი სასწავლებლის პოზიცია და ბევრად უფრო გავაუმჯობესოთ ხარისხი.

1 comment:

  1. Каха-джан! Ботинки не жмут? ჩემო კარგო, ჯერ არ წამიკითხავს, მაგრამ ვიცი რომ ეს კომენტარი ყველაფერს წაადგება. ახლა წავიკითხავ. აბა, შენთან როგორ გამოვტყდე, რომ მთვრალი ვარ. შენთან ტრეზვენნიკთან... და მე, ქართველი კდემამოსილი ქალი. გკოცნი.ვინ ვარ? ნინო ვარ ფურცხვანიძე, წინა საუკუნიდან, მაგრამ ქართველებს ხომ გვიყვარს ისტორია.

    ReplyDelete